شما هم احتمالا شنیده اید که تهیه چرم حیوانی مخاطرات بسیار زیادی را برای محیط زیست و برخی از گونه‌های حیوانی پدید آورده است و بسیاری از افراد تلاش می‌کنند تا جایگزینی برای آن فراهم نمایند. احتمال دارد شنیدن واژه چرم گیاهی و یا چرم وگان برای چنین افرادی بسیار تعجب آور باشد.
چرم در دنیا به دو شیوه کلی تولید می‌شود؛ یا با استفاده از مواد کرومی، یا با استفاده از مواد گیاهی (وجیتال).
در روش نخست (کرومی)، فضاهای بین‌سلولی سطح پوست خام با استفاده از مواد شیمیایی کرومی رنگ‌دهی می‌شود. این روش یکی از شیوه‌های سنتی تولید چرم است و تا سال‌های اخیر، عمده چرم تولیدی جهان با همین روش تولید می‌شد. کروم یک فلز سنگین است که هم به محیط زیست و هم به سلامت انسان آسیب می‌رساند؛ این آسیب‌رسانی سبب شده است طی سال‌های اخیر، دولت‌های کشورهای پیشرفته تولیدکنندگان چرم و محصولات چرمی را به استفاده از مواد گیاهی برای تولید چرم و محصولات چرمی تشویق کنند.
امروزه در اروپا و آمریکا نه تنها استفاده از این روش ممنوع شده است، بلکه محصولات چرمی که با چرم‌های کرومی تولیدشده‌اند، اجازه حضور در بازار این کشورها را پیدا نمی‌کنند و عمدتا برای مصرف در کشورهای جهان سوم تولید می‌شوند. این در حالی است که در ایران، در خصوص آسیب‌رسانی و مضرات چرم‌های کرومی اطلاع‌رسانی صحیحی انجام نشده و قانونی نیز برای محدود کردن استفاده از چرم کرومی وجود ندارد.
فهرست مطالب
چرم گیاهی از چه زمانی تولید شد؟
منشاء چرم گیاهی به اواخر قرن نوزدهم در آلمان برمی‌گردد. با شعله ور شدن آتش هر دو جنگ جهانی، چرم حیوانی نیز از جمله کالاهایی بود که جیره‌بندی شد. در نتیجه کارخانه‌های چرم‌سازی آلمان به دنبال جایگزینی، برای چرم حیوانی رفتند. این کارخانه‌ها در ابتدا نوعی چرم به نام پرستاف که دوام زیادی نداشت.
بعدها در سال 1920 اولین چرم مصنوعی که محبوبیت جهانی یافت و به نام نایوگاید بود توسط کمپانی لاستیک‌سازی امریکایی تولید شد. مصرف کنندگانش این چرم مصنوعی را، بخاطر دوام و ظاهری که شبیه به چرم طبیعی داشت، دوست داشتند مورد استفاده قرار می‌دادند.
اما چرم گیاهی دقیقا چیست؟ آیا دوام بیشتری دارد و می‌تواند جایگزین چرم‌های حیوانی باشد؟ این سئوالاتی است که برای بیشتر افراد خریدار مطرح است. ما در این مقاله تلاش داریم به این سئوالات پاسخ دهیم.
امّا از چه زمانی واژه‌ی چرم مصنوعی تبدیل به چرم وگان یا گیاهی شد؟
واژه‌ی چرم گیاهی در جهان مد در حدود سال ۲۰۱۰ برای اولین بار شنیده شد. در این زمان طراحان معروفی چون استلا مک کارتنی بدون استفاده از چرم طبیعی شروع به تولید لباس و سایر محصولات با کیفیت بالا کردند. دلیل این طراحان برای کارشان این بود که آنها نوعی سبک زندگی گیاهی و اخلاقی برای خود برگزیده بودند و در همین راستا چرم مصنوعی نیز به طور طبیعی با عنوان چرم غیر حیوانی یا وگان معروف شد. آنها مدعی بودند که بدون وارد آوردن خطرات زیست محیطی اقدام به تولید محصولات چرمی می‌کنند.
امروزه چرم گیاهی از مواد اولیه‌ی بسیار مختلفی تولید می‌شود و نام‌های مختلفی نیز دارد که از جمله آنها می‌توان به: “leatherette”, “faux leather”, “vegan leather”, “PU leather” and “pleather”، ” Mushroom leather” و ” Leaf leather” اشاره کرد.
مزیت‌های چرم گیاهی چیست؟
چرم‌هایی که به شیوه گیاهی تولید می‌شوند در مقایسه با چرم‌های کرومی مزیت‌هایی دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌شود:
زیبایی بیشتر
معمولا محصولاتی که با چرم‌های گیاهی تهیه می‌شود، سطوح بسیار صافی دارند و حالت طبیعی خود را حفظ می‌کنند. تمامی خطوط، رگه‌ها و بافت پوست در چرم‌های گیاهی کاملا به همان شکل اولیه باقی می‌ماند اما در چرم‌های حیوانی اینگونه نیست و معمولا با لایه ای از رنگ پوشیده می‌شود. همچنین چرم‌های گیاهی معمولا دورنگی هستند که کاملا طبیعی است اما در چرم‌های کرومی دو رنگ ، کاملا مشخص است که با استفاده از پیگمنت، رنگ شده است.
مقاومت بیشتر
چرم‌هایی که با استفاده از کروم رنگ و تهیه می‌شوند، پس از مدتی حالت کشیدگی پیدا می‌کنند و استایل خود را از دست می‌دهند. اما چرم‌های گیاهی ساختار خود را در فرآیند تولید حفظ می‌کنند، بعد از استفاده تغییر حالت نمی‌دهند و اصلا از حالت اولیه خود خارج نمی‌شوند.
بوی بهتر
چون در فرآیند تولید چرم گیاهی از ماده طبیعی تانن استفاده می‌شود این نوع چرم دارای بوی متفاوت و مطبوعی است؛ حال آن‌که چرم‌های کرومی، معمولا خیلی خوشبو نیستند و گاهی بویی آزاردهنده دارند.
دوستدار سلامت
در تولید چرم گیاهی از مواد شیمیایی سمی استفاده نمی‌شود و استفاده از آن برای انسان‌ها کاملا بی خطر است. اما در بسیاری از کشورهای استفاده از چرم‌های کرومی برای کودکان که پوست حساسی دارند، ممنوع است. همچنین در آستر کفش هم از چرم‌های گیاهی استفاده می‌شود. چراکه این چرم امکان دم و بازدم را برای پا فراهم می‌کند و منافذ آن بسته نشده است. همچنین استفاده از چرم گیاهی در کفش سبب جذب عرق پا و رفع بوی بد پا است.
شگل‌گیری ساده‌تر
چرم گیاهی معمولا انعزاف بیشتری دارد در صورتیکه چرم کرومی به این شکل نیست تولیدکنندگان محصولات چرمی و مبلمان معمولا از چرم گیاهی استفاده می‌کنند چرا که دارای انعطاف و دوام بیشتری است.
کیفیت بهتر
چرم‌های گیاهی دارای منافذ خاصی نیستند و رنگ هم ندارند، بنابراین امکان استفاده از چرم‌های آسیب دیده و یا لکه دار در تهیه محصولات چرمی وجود ندارد. این موضوع سبب می‌شود که چرم‌های گیاهی یا وگان از کیفیت بالاتر و قیمت بیشتری برخوردار باشند.
همچنین این دسته از چرم‌ها به علت اینکه گران قیمت هستند باید مراقبت ویژه ای از آنها صورت گیرد. استفاده از واکس‌های معمولی و غیراستاندارد به سطح این چرم‌ها آسیب وارد می‌کند و برای نگهداری از آنها باید از واکس‌های مخصوص چرم‌های گیاهی استفاده شود.
4 نکته برای نگهداری بهتر چرم گیاهی
با رعایت نکات زیر می‌توانید چرم گیاهی خود را تا سال‌های سال، سالم و زیبا نگه دارید:
۱-شما باید مراقب باشید تا لایه‌ی بیرونی چرم گیاهی خشک نشود. چون ممکن است در اثر مرور زمان و یا برخورد با نور خورشید، دچار ترک خوردگی و خراش شود.
۲-برای مراقبت از چرم باید از روغن بچه و یا روغن‌های صنعتی استفاده کنید تا چرم گیاهی دچار خشکی نشود. شما می‌توانید این کار را هر 6 ماه یکبار انجام دهید تا از آن محافظت کنید. لازم به ذکر است که قسمت کوچکی از چرم را که در معرض دید نیست باید با روغن مورد نظر امتحان کنید تا در صورتیکه نتیجه دلخواه را نداشت، به تمام محصول صدمه وارد نشود.
۳-شما در هنگام شستشو چرم‌های گیاهی روشن باید دقت داشته باشید تا آن را در کنار محصولاتی با رنگ‌های تیره نشویید. مثلا چرم روشن می‌تواند از جین‌های تیره رنگ، آسیب ببیند.
۴-برای تمیز کردن چرم گیاهی از صابون‌های بسیار ملایم و آب ولرم استفاده کنید و پس از آن که کار شستشو تمام شد، سطح کیف و یا محصولات دیگر را با پارچه‌ای نرم و نمدار پاک و خشک کنید.
سخن آخر
در این مقاله دیدیم که محصولات تولید شده از چرم گیاهی بسیار بادوام و قابل اعتماد هستند. این محصولات با محیط زیست هم سازگارند و به مرور هم دارای زیبایی و کیفیت بیشتری خواهند شد. همچنین شما می‌توانید به فروشگاه آرتان هم سر بزنید و از تنوع محصولات لذت ببرید.